Ostatnie wyznanie Zamenhofa[1]Privat cytuje tylko te fragmenty słów Zamenhofa z „czterostronicowej kartki”, z której „czwartą stronę dopiero zaczęto” i która „na jego (to jest Zamenhofa) biurku leżała (jako) … Continue reading
Wszystko, co teraz piszę, zrodziło się w mojej głowie nie w tej chwili, ale czterdzieści lat temu, gdy byłem w wieku od 16 do 18 lat; pomimo tego, że od tamtej pory wiele rozmyślałem i czytałem rozmaite dzieła naukowe i filozoficzne, moje ówczesne myśli na temat Boga i nieśmiertelności niemal w ogóle się nie zmieniły.
☆
Gdy w świecie naukowym stracę wszelki szacunek, w świecie wierzących nie spotkam się z żadną kojącą sympatią, prawdopodobnie jedynie z atakiem, ponieważ wiara moja jest zupełnie innego rodzaju niż ich wiara… Rozsądniej byłoby, gdybym milczał, jednak nie mogę.
☆
Matka moja była wierzącą, religijną osobą, mój ojciec – ateistą. W dzieciństwie wierzyłem w Boga i nieśmiertelność duszy w takiej formie, w jakiej naucza moja wrodzona wiara. Nie pamiętam zupełnie dokładnie w jakim wieku mojego życia straciłem wiarę religijną; pamiętam jednak, że najwyższy stopień niewiary osiągnąłem w wieku około 15–16 lat. Był to zarazem najbardziej uciążliwy okres mojego życia. Całe życie straciło w moich oczach wszelki sens i wartość. Z pogardą patrzyłem na siebie i na innych ludzi, widząc we mnie i w nich jedynie bezsensowny kawałek mięsa, który powstał nie wiadomo dlaczego i nie wiadomo po co, który żyje w wieczności mniej niż przez najkrótszą sekundkę, wkrótce przegnije na zawsze i przez kolejne nieskończone miliony i miliardy lat nigdy więcej się już nie zjawi. Po co żyję, po co się uczę, po co pracuję, po co kocham? Jest przecież tak bezsensowny, bezwartościowy, tak śmieszny…
☆
Poczułem, że być może śmierć nie stanowi zniknięcia…; że istnieją jakieś prawa w przyrodzie…; że coś czuwa nade mną dla wyższego celu…
Źródło tekstu oryginalnego: Edmond Privat, „Vivo de Zamenhof“. Brita Esperanto-Asocio, London (= Libraro Bolingbroke-Mudie, vol. I). 1920.
Przekład z esperanta: Przemysław Wierzbowski
Przypisy
| ↑1 | Privat cytuje tylko te fragmenty słów Zamenhofa z „czterostronicowej kartki”, z której „czwartą stronę dopiero zaczęto” i która „na jego (to jest Zamenhofa) biurku leżała (jako) ostatni rękopis zapisany ołówkiem, niedokończony”. Twierdzi on, że „był to plan (nie zrealizowany) artykułu o nieśmiertelności duszy”. Poza tym w swojej książce nie mówi on kto posiada ten rękopis albo gdzie on pozostał (przyp. J. Dietterle). |
|---|